Nationalratswahlkreis Tessin

Der Nationalratswahlkreis Tessin ist ein Wahlkreis bei Wahlen in den Schweizer Nationalrat, der den gesamten Kanton Tessin umfasst. Er bestand von 1848 bis 1851 und besteht wieder seit 1919.

Entstehung und Wahlverfahren

Der Wahlkreis war 1848 gebildet worden. Es kam damals das Majorzwahlrecht zur Anwendung. Im Sinne der romanischen Mehrheitswahl benötigte ein Kandidat die absolute Mehrheit der Stimmen, um gewählt zu werden. Zur Verteilung aller Sitze waren unter Umständen mehrere Wahlgänge notwendig; jeder Wähler hatte so viele Stimmen, wie Sitze zu vergeben waren.

1851 erfolgte eine Aufteilung in die beiden Wahlkreise Tessin-Nord und Tessin-Süd. Diese wurden 1919 wieder zusammengelegt. Seither wird das Proporzwahlrecht angewendet, bei der die Sitze im Verhältnis zu allen abgegebenen Stimmen auf die zur Auswahl stehenden Listen verteilt werden.

Sitzzahl

Aufgrund der Bevölkerungsentwicklung variierte die Anzahl der Sitze, die dem Wahlkreis Tessin zur Verfügung standen:

  • 1848 bis 1851: 6 Sitze
  • 1919 bis 1931: 8 Sitze
  • 1931 bis 1971: 7 Sitze
  • seit 1971: 8 Sitze

Nationalräte

  • G = Gesamterneuerungswahl
  • B = Ergänzungswahl für einen Bundesrat (nur Majorz)
  • N = Nachrücker (nur Proporz)
  • Katholisch-Konservative (KK), Konservative Volkspartei (KVP), Konservativ-Christlichsoziale Volkspartei (KCV), Christlichdemokratische Volkspartei (CVP)
  • Partito Liberale Radicale Democratico (Dem.), Linksabspaltung der FDP, mit DP verbunden
  • Freisinnige Linke (FL), Freisinnig-Demokratische Partei bzw. FDP.Die Liberalen (FDP)
  • Grüne Partei der Schweiz (GPS)
  • Lega dei Ticinesi (Lega)
  • Partito Socialista Autonomo (PSA), Partito Socialista Unitario (PSU)
  • Sozialdemokratische Partei (SP)
  • Bauern-, Gewerbe- und Bürgerpartei (BGB), Schweizerische Volkspartei (SVP)
  • Majorz (1848 bis 1851)

    DatumWahlGewähltePartei
    22.10.1848G Carlo Battaglini, Stefano Franscini, Giovanni Jauch, Giacomo Luvini, Giovanni Battista Pioda, Benigno SoldiniFL
    22.02.1849B Severino GuscettiFL

    Proporz (ab 1919)

    DatumWahlGewähltePartei
    26.10.1919G Brenno Bertoni, Achille Borella I, Emilio Bossi, Evaristo Garbani-NeriniFDP
     Francesco Antognini, Luigi Balestra, Giuseppe CattoriKVP
     Guglielmo CanevasciniSP
    19.04.1920N Arnaldo BollaFDP
     Gaetano DoniniBGB
    07.02.1921N Alberto VigizziFDP
    01.04.1922N Otto MarainiFDP
    06.06.1922N Francesco-Nino BorellaSP
    29.10.1922G Carlo Maggini, Camillo Olgiati, Francesco Rusca, Alberto VigizziFDP
     Luigi Balestra, Ruggero Dollfus, Angelo TarchiniKVP
     Edoardo ZeliSP
    01.07.1923N Secondo-Vittorio AntogniniKVP
    01.12.1924N Enrico CelioKVP
    02.06.1925N Paolo PedrazziniKVP
    25.10.1925G Carlo Maggini, Camillo Olgiati, Francesco Rusca, Alberto VigizziFDP
     Luigi Balestra, Ruggero Dollfus, Angelo TarchiniKVP
     Edoardo ZeliSP
    08.02.1926N Antonio GalliFDP
    01.11.1926N Carlo CensiFDP
    01.02.1927N Enrico CelioKVP
    19.09.1927N Giovan Battista RuscaFDP
    28.10.1928G Carlo Censi, Camillo Olgiati, Francesco Rusca, Giovan Battista RuscaFDP
     Ruggero Dollfus, Giovanni Polar, Angelo TarchiniKVP
     Francesco-Nino BorellaSP
    11.06.1930N Enrico CelioKVP
    25.10.1931G Bixio Bossi, Carlo Maggini, Francesco RuscaFDP
     Enrico Celio, Ruggero Dollfus, Riccardo RossiKVP
     Francesco-Nino BorellaSP
    28.09.1932N Angelo TarchiniKVP
    28.03.1933N Giovanni PolarKVP
    27.10.1935G Bixio Bossi, Francesco Rusca, Giovan Battista RuscaFDP
     Antonio Antognini, Ruggero Dollfus, Riccardo RossiKVP
     Edoardo ZeliSP
    29.10.1939G Giovan Battista RuscaDem.
     Bixio Bossi, Francesco RuscaFDP
     Antonio Antognini, Ruggero Dollfus, Riccardo RossiKVP
     Edoardo ZeliSP
    11.12.1940N Angelo TarchiniKVP
    25.03.1941N Adolfo JannerKVP
    08.12.1942N Aleardo PiniFDP
    31.10.1943G Mario Agustoni, Aleardo PiniFDP
     Adolfo Janner, Franco Maspoli, Waldo RivaKVP
     Francesco-Nino Borella, Edoardo ZeliSP
    26.10.1947G Aleardo Pini, Francesco Rusca, Giovan Battista RuscaFDP
     Rodolfo Bordoni, Adolfo Janner, Franco MaspoliKVP
     Emilio AgostinettiSP
    28.10.1951G Giulio Guglielmetti, Aleardo Pini, Giovan Battista RuscaFDP
     Rodolfo Bordoni, Francesco Masina, Franco MaspoliKVP
     Emilio AgostinettiSP
    30.10.1955G Giulio Guglielmetti, Aleardo Pini, Libero OlgiatiFDP
     Francesco Masina, Franco Maspoli, Alberto VerdaKVP
     Emilio AgostinettiSP
    02.06.1958N Pierino TattiFDP
    25.10.1959G Brenno Galli, Libero Olgiati, Pierino TattiFDP
     Enrico Franzoni, Arturo Lafranchi, Franco MaspoliKCV
     Emilio AgostinettiSP
    04.06.1962N Silvio JolliKCV
    03.12.1962N Achille Borella IIFDP
    04.06.1963N Guido BustelliFDP
    27.10.1963G Mario Agustoni, Nello Celio, Brenno GalliFDP
     Enrico Franzoni, Ugo Gianella, Franco MaspoliKCV
     Emilio AgostinettiSP
    01.03.1965N Achille Borella IIFDP
    29.09.1965N Amedeo BoffaKVP
    19.09.1966N Arrigo CaroniKCV
    27.02.1967N Didier WylerSP
    29.10.1967G Brenno Galli, Franco Masoni, Libero OlgiatiFDP
     Arrigo Caroni, Enrico Franzoni, Ugo GianellaKCV
     Didier WylerSP
    01.09.1971N Achille Borella IIFDP
    31.10.1971G Enrico Franzoni, Ugo Gianella, Camillo JelminiCVP
     Pier Felice Barchi, Luigi Generali, Franco Masoni, Carlo SpezialiFDP
     Didier WylerSP
    27.11.1972N Gian Mario PaganiFDP
    26.10.1975G Camillo Jelmini, Giovan Battista PedrazziniCVP
     Pier Felice Barchi, Luigi Generali, Gian Mario Pagani, Carlo SpezialiFDP
     Werner CarobbioPSA
     Didier WylerSP
    21.10.1979G Gianfranco Cotti, Camillo Jelmini, Giovan Battista PedrazziniCVP
     Alma Bacciarini, Pier Felice Barchi, Massimo PiniFDP
     Werner CarobbioPSA
     Dario RobbianiSP
    23.10.1983G Flavio Cotti, Gianfranco Cotti, Mario GrassiCVP
     Luciano Giudici, Massimo Pini, Sergio SalvioniFDP
     Werner CarobbioPSA
     Dario RobbianiSP
    02.03.1987N Giovanni BaggiCVP
    18.10.1987G Giovanni Baggi, Fulvio Caccia, Gianfranco Cotti, Mario GrassiCVP
     Adriano Cavadini, Massimo Pini, Sergio SalvioniFDP
     Werner CarobbioPSU
    20.10.1991G Fulvio Caccia, Geo Camponovo, Gianfranco CottiCVP
     Adriano Cavadini, Massimo PiniFDP
     Marco Borradori, Flavio MaspoliLega
     Werner CarobbioSP
    29.11.1993N Mimi LeporiCVP
    13.06.1995N Giuliano BignascaLega
    22.10.1995G Fulvio Caccia, Remigio RattiCVP
     Flavio MaspoliLega
     Adriano Cavadini, Fulvio Pelli, Massimo PiniFDP
     Werner Carobbio, Franco CavalliSP
    07.12.1998N Franco DonatiCVP
    24.10.1999G Meinrado Robbiani, Chiara Simoneschi-CortesiCVP
     Gabriele Gendotti, Fulvio PelliFDP
     Giuliano Bignasca, Flavio MaspoliLega
     Franco Cavalli, Fabio PedrinaSP
    25.09.2000N Fabio AbateFDP
    19.10.2003G Meinrado Robbiani, Chiara Simoneschi-CortesiCVP
     Fabio Abate, Fulvio Pelli, Laura SadisFDP
     Attilio BignascaLega
     Franco Cavalli, Fabio PedrinaSP
    21.10.2007G Meinrado Robbiani, Chiara Simoneschi-CortesiCVP
     Fabio Abate, Ignazio Cassis, Fulvio PelliFDP
     Attilio BignascaLega
     Marina Carobbio Guscetti, Fabio PedrinaSP
    01.03.2010N Norman GobbiLega
    23.10.2011G Fabio Regazzi, Marco RomanoCVP
     Ignazio Cassis, Fulvio PelliFDP
     Roberta Pantani, Lorenzo QuadriLega
     Marina Carobbio GuscettiSP
     Pierre RusconiSVP
    10.03.2014N Giovanni MerliniFDP
    18.10.2015G Fabio Regazzi, Marco RomanoCVP
     Ignazio Cassis, Giovanni MerliniFDP
     Roberta Pantani, Lorenzo QuadriLega
     Marina Carobbio GuscettiSP
     Marco ChiesaSVP
    27.11.2017N Rocco CattaneoFDP
    20.10.2019G Fabio Regazzi, Marco RomanoCVP
     Rocco Cattaneo, Alex FarinelliFDP
     Greta GysinGPS
     Lorenzo QuadriLega
     Bruno StorniSP
     Piero MarchesiSVP

    Wähleranteile

    Nachfolgend findet sich eine Übersicht über die Wähleranteile der verschiedenen Parteien und Listen seit Einführung des Proporzwahlrechts im Jahr 1919.

    JahrFDPK./CS/CVP/ MitteLegaSPGrüne1BGB/SVPKP, PdAPSA 2Dem.3WeitereJahr
    191942,2 %37,4 %20,5 %1919
    192240,2 %35,5 %14,7 %9,7 %1922
    192542,2 %35,7 %12,5 %9,3 %0,1 %Diverse 0,1 %1925
    192843,9 %35,6 %13,5 %6,6 %0,4 %1928
    193143,4 %40,4 %15,8 %0,4 %1931
    193533,1 %36,5 %15,5 %14,9 %1935
    1939Stille WahlStille WahlStille WahlStille Wahl1939
    194331,2 %35,9 %22,8 %10,2 %1943
    194738,5 %39,9 %16,5 %2,8 %2,3 %1947
    195141,4 %41,3 %17,3 %1951
    195542,6 %38,4 %19,0 %1955
    195941,2 %39,5 %19,3 %1959
    196340,8 %36,8 %19,0 %3,4 %1963
    196741,0 %37,0 %15,7 %2,7 %3,6 %1967
    197138,4 %34,8 %13,2 %2,4 %2,7 %6,7 %NA 1,7 %1971
    197539,1 %35,7 %13,9 %3,6 %7,6 %Diverse 0,2 %1975
    197936,3 %34,1 %15,2 %2,3 %2,7 %9,4 %1979
    198337,9 %34,0 %13,8 %2,1 %10,6 %SAP 1,0 %, Diverse 0,8 %1983
    198734,8 %38,2 %9,3 %1,9 %1,3 %1,2 %11,0 %OeFP 0,9 %, Grünalternat. 0,9 %, Diverse 0,5 %1987
    199129,4 %26,9 %23,5 %6,7 %1,0 %1,0 %0,7 %10,0 %Sv. ecol. 0,5 %, Diverse 0,3 %1991
    199530,5 %28,4 %18,6 %17,2 %1,7 %1,5 %1,3 %P. d. libertà 1,0 %1995
    199927,7 %25,9 %18,5 %18,7 %1,4 %5,3 %1,3 %Diverse 1,1 %1999
    200329,8 %24,6 %8,0 %25,8 %3,0 %7,6 %F. Maspoli 1,3 %2003
    200728,1 %24,1 %14,0 %18,1 %4,8 %8,7 %1,3 %Diverse 0,7 %2007
    201124,8 %20,0 %17,5 %16,6 %6,7 %9,7 %1,2 %Montagna 1,8 %, W. Nussbaumer 1,1 %, Diverse 0,6 %2011
    201523,7 %20,1 %21,7 %15,9 %3,5 %11,3 %0,5 %Montagna 1,4 %, glp 0,8 %, Kommunist. 0,8 %, Diverse 0,2 %2015
    201920,5 %18,2 %16,9 %14,1 %13,1 %11,7 %0,8 %EDU 1,1 %, glp 1,0 %, Donne 0,8 %, Montagna 0,7 %, Diverse 1,2 %2019
    1 2019: Grüne und Linke Alternative (Wahlallianz)
    2 1991: Partito Socialista Unitario (Name der PSA nach dem Zusammenschlus mit der Comunità dei Socialisti)
    3 Demokraten, linke FDP-Abspaltung, 1935: Gruppo Liberale Radicale Democratico (Teil der nationalen FDP), 1943: Partito Liberale Radicale Democratico (neuer Name nach dem Bruch mit der FDP).

    Quellen

    Auf dieser Seite verwendete Medien