Die folgenden Tabellen listen einige der vielen indogermanischen Wörter und Wortwurzeln mit Entsprechungen (oder Wortgleichungen) in den wichtigsten Sprachzweigen der indogermanischen Sprachfamilie auf.
Personen
| idg. | heth. | ai. | av. | gr. | lat. | toch. (B) | got. | ais. | ahd. | ae. | ne. | nhd. | air. | ky. | lit. | aksl. | arm. | alb. |
---|
Person | *(dʰ)g̑ʰémōn-/-on-/-n-; *(dʰ)g̑ʰmṓn- usw. | | | | | homō | śaumo | guma „Mann“ | gumi | gomo | guma | groom ‚Bräutigam, Stallknecht‘ | Bräutigam | duine | dyn | žmuõ | | | |
Mann | *h₂n-ḗr- / h₂n-ér- / h₂n-r-´ | | nár- | nar- | ἀνήρ (anḗr) | Nerō (Männername) | | | Njǫrðr (Göttername) | | | | | nerth | nêr „Held“ | nóras „Wille“[1] | | ayr | njeri „Mensch“ |
Mann | *wi-ró-; iir. und lit. *wī-ró- | | vīrá- | vīra- | | vir | wir „jung“ | waír | verr | wer; wer(alt) „Welt“ | wer; weor(old) „Welt“ | wor(ld) „Mannesalter“ | Wer(wolf), We[r](lt) | fer | gwr | výras | | | |
Frau | *gʷén-eh₂-/gʷon-éh₂-/ gʷn-éh₂-; *gʷḗn-i- | *kuu̯an- | jániḥ, jánī | gǝnā, γnā, ǰaini- | γυνή (gunḗ), μνα̅́- (mnā́) | | śana | qēns ~ qinō | kvæn ~ kona | quena | cwēn ~ cwene | †quean ~ queen ‚Königin‘ | Quän | ben | benyw „weiblich“ | žmoná | žena | kin | |
Verwandtschaftsbezeichnungen
| idg. | heth. | ai. | av. | gr. | lat. | toch. (B) | got. | ais. | ahd. | ae. | ne. | nhd. | air. | ky. | lit. | aksl. | arm. | alb. |
---|
Mutter | *meh₂tér- | | mātár- | mātar- | μήτηρ (mḗtēr) | māter | mācer | | móðir | muoter | mōdor | mother | Mutter | máthir | modryb „Tante“ | mótina; (motė „Frau“) | mati | mayr | motër „Schwester“ |
Vater | *ph₂tér- | | pitár- | pitar- | πατήρ (patḗr) | pater | pācer | fadar | faðir | fater | fæder | father | Vater | athir | edryd „Wohnstätte“ | | | hayr | |
Bruder | *bʰréh₂tor- | | bhrā́tar- | brātar- | φράτωρ (phrā́tōr) | frāter | procer | brōþar | bróðir | bruoder | brōþor | brother | Bruder | bráth(a)ir | brawd | brõlis; (broterỹstė ‚Bruderschaft‘) | bratrŭ | ełbayr | |
Schwester | *swésor- | | svásar- | x ̌aŋhar- | ἔορ (archaisch) | soror | ṣer | swistar | systir | swester | sweostor | sister | Schwester | siur | chwaer | sesuõ | sestra | kʿoyr | vajzë „Mädchen“ |
Tochter | *dʰugh₂-tér-; heth. *dʰwégh₂-tr- | duttarii̯ata/i-(Luwisch) | duhitár- | dugədar- | θυγάτηρ (thugátēr) | futír (Oskisch) | tkācer | daúhtar | dóttir | tohter | dohtor | daughter | Tochter | | duxtir (Gallisch) | duktė, dukrà | dŭšter- | dowstr | |
Sohn | *su-nú-, *su-yú-; iir. und bsl. *sū-nú- | | sūnú- | hūnuš | υἱός (huiós), archaisch υἱύς (huiús) | | soyä | sunus | sunr | sunu | sunu | son | Sohn | suth „Nachwuchs“ | hogyn „Knabe“ | sūnùs | synŭ | ustr | |
Neffe/Enkel/Nachfahre | *népōt/népot- | | nápāt- | napāt- | νέποδες (népodes) | nepōs | | | nefi | nevo | nefa | nephew | Neffe | nia | nai | nep(u)otis (Altlitauisch) | netijĭ | | nip |
Schwager | *dā/aywḗr-; *dā/aywér- | | devár- | lēvar (Pashtu) / ēvar (Persisch) | δαήρ (dāḗr) | lēvir | | | | zeihhur | tācor | | mhd. zeicher | | | díeveris | dĕverĭ | tagr | |
Schwiegertochter | *snus-ó-s | | snuṣā́- | suna (Persisch) | nuós | nurus | nu | | snor | snura | snoru | | (veraltet:) Schnur | | | | snŭcha | nu | nuse „Braut“ |
Schwiegermutter | *swek̑rū́- | | śvaśrū́- | xvasura | hekurā́ | socrus | | swaίhrō | sværa | swehur | swehor | | Schwieger | | chwegr | šẽšuras „Schwiegervater“ | svekry | skesur | vjehërr |
Pronomina
| idg. | heth. | ai. | av. | gr. | lat. | toch. (B) | got. | ais. | ahd. | ae. | ne. | nhd. | air. | ky. | lit. | aksl. | arm. | alb. |
---|
ich | *égh₂ | ūk | ahám | azǝm | egṓ, egṓn | egō | ñuk | ik | ek | ih | ic̣ | I | ich | | | àš | azŭ | es | unë |
mich | *h₁mé- | ammuk | mām | mąm | emé, me | mē(d) | | mik | mik | | mē(c̣) | me | mich | me-sse, mé | mi „ich“ | manè | mę | is | më |
mir (Dat.) | *h₁még̑ʰi | ammuk | máhya(m) | maibya | moi | mihi | | mis | mér | | mē | me | mir | -m- (Infix) | | mán | | inj | |
von mir | *h₁méme- | | máma | mana | emeĩo | meī | ñi | meins | minn | | mīn | my, mine | mein | | fyn | mana(s) | mene | im | mua, mue |
mein | *h₁m-ó- | miš | ma/mā | ma | emós | meus | ñi | meina | minn | | mīn | my, mine | mein | | fyn | màno | moj | im | meje |
du | *tú | zik | t(u)vám | tū | sú (dor. tú) | tū | t(u)we | þu | þú | du | þū | thou | du | tū, tu-ssu | ti | tù | ty | du | ti |
wir | *wéy | wēš | vay-ám | vaēm | hēm- | | wes | weis | vít | | wē | we | wir | | | (dial.) vẽdu, vẽdvi „wir beide“; mès „wir“ | vě „wir beide“ | | |
uns | *n̥s-mé, enkl. *nos | anzāš, enkl. naš | asmān, enkl. naḥ | ahma, enkl. nǝ̄, nā̊, nō | | nōs | | uns | oss | | ūs | us | uns | ni | ni, ny | (dial.) nuõdu „wir beide“; nōuson (altpreußisch) | na „wir beide“, nas „uns“ | | na, ne „wir“ |
ihr (2. Person Nom.Pl.) | *yū́ | | yūyám | yūžǝm, yūš | hum- | | yes | jūs | ér | | gē | ye | | sī, sissi | chwi | jũs | vy | | ju |
euch (2. Person Akk./Dat.Pl.) | *us-wé, *us-mé, enkl. *wos | šumeš | yuṣmā́n, enkl. vas | yūšmat̃, enkl. vā̊ | hum-, äol. úmme | vōs „ihr“ | | izwis | | | ēow | you | euch | uai-b („von euch“) | | | vas | | u |
sich (Refl. Pron.) | *s(w)e- | lyd. s'fa-, kar. sfes | sva- | hva- | hé | sē | | swes | sik | sih | seolf | self | sich | fein | | sava(s) | svoji | inkʿs | vetë |
was (Relativ./Interrog. Pron.) | *kʷíd, kʷód | kuit | kím | | tí, tì | quid, quod | | ƕa | hvat | | hwæt | what | was | cid | | kàd „daß; damit“ | čь-to | i | si |
wer (Relativ./Interrog. Pron.) | *kʷís, kʷós, kʷéy/kʷóy | kuiš | káḥ, kíḥ | kō, čiš | tís, tìs | quis, quī | kuse | ƕas | hvar | (h)wer | hwā | who | wer | cia | pwy | kàs | kъ-to | о | kë |
Neg-Part. | *n̥- | | a-, an- | a-, an- | a-, an- | in- | a(n)-, am-, e(n)-, em-, on- | un- | ú- | | un- | un- | un- | in-, ē-, an- | an- | ne- | ne- | an- | |
Zahlwörter
| idg. | heth. | ai. | av. | gr. | lat. | toch. (B) | got. | ais. | ahd. | ae. | ne. | nhd. | air. | ky. | lit. | aksl. | arm. | alb. |
---|
eins, zusammen | *sém- | | samá- „irgendein“ | hama- „irgendein, alle“ | heĩs, hén, mía *sém-s, *sém, *sm-iy-éh₂ | sem-el „einmal“, sim-plex „einfach“, sin-gulī „einzeln“, sem-per „immer“ | ṣe | (sa) sama „derselbe“ | samr, saman | (der) samo, saman, (zi) samane | same | (the) same | (zu)sammen | samlith „zur selben Zeit“ | hafal „ähnlich“ | sam-, są- „mit“ | samŭ „eins, alleine“ | mi „eins“ *sm-iyó-; ez „einer“ *sém-g̑ʰo- | gjithë „alle“ *sém-k̑o- |
1 | *óy-no-s, óy-wo-s, óy-ko-s | | ḗka- | aēva- | oĩnos | ūnus | | ains | einn | ein | ān | one | ein(s) | ōen | un | víenas | inŭ | | një |
2 | *dwóh₁ | dā- | dvā́(u) | dva | dúō | duo < duō | wi | twái | tveir/tvær | zwa, zwo | twā | two | zwei | da | dau | dù | dŭva | erku | dy |
3 | *tréyes; heth. teri- | teri-; luw. tarri- | tráyaḥ | ϑrayō, ϑrayas | treĩs | trēs | trai | þreis | þrír | dri | þrīe | three | drei | trí | tri | trỹs | trĭje | erekʿ | tre |
4 | *kʷetwóres | | masc. catvā́raḥ, neut. catvā́ri, fem. cátasraḥ | masc. čaϑwārō, fem. čataŋrō | téssares | quattuor | śtwer | fidwor | fjórir | fior | fēower | four | vier | ceth(a)ir | pedwar | keturì | četyre | čʿorkʿ | katër |
5 | *pénkʷe | | páñca | panča | pénte | quīnque | piś | fimf | fim(m) | fimf | fīf | five | fünf | cóic | pum(p) | penkì | pętĭ | hing | pesë |
6 | *swék̑s | | ṣáṣ | xšvaš | héx | sex | ṣkas | sáihs | sex | sehs | siex | six | sechs | sé | chwech | šešì | šestĭ | vecʿ | gjashtë |
7 | *septḿ̥ | šipta- | saptá | hapta | heptá | septem | ṣukt | sibun | sjau | sibun | seofon | seven | sieben | secht | saith | septynì | sedmĭ | ewtʿn | shtatë |
8 | *h₁ok̑tṓ(w) | | aṣṭā́(u) | ašta | oktṓ | octō | okt | ahtáu | átta | ahto | eahta | eight | acht | ocht | wyth | aštuonì | osmĭ | utʿ | tetë |
9 | *(h₁?)néwn̥ | | náva | nava | ennéa | novem | ñu | niun | níu | nium | nigon | nine | neun | noí | naw | devynì | devętĭ | inn /inən | nëntë |
10 | *dék̑m̥(t) | | dáśa | dasa | déka | decem | śak | taíhun | tíu | zehan | tien | ten | zehn | deich | deg, deng | dẽšimt | desętĭ | tasn | dhjetë |
20 | *(d)wī́k̑m̥̥tih₁ „two tens“ | | viṁśatí | vīsaiti | eíkosi | vīgintī | ikäṃ | | tuttugu | zweinzug | twēntig | twenty | zwanzig | foiche | ugain | | | kʿsan | zet |
100 | *(d)k̑m̥-tó-m | | śatám | satǝm | he-katón | centum | kante | hunda | hund-rad | hunt | hund-red | hundred | hundert | cét | can(t) | šim̃tas | sŭto | | qind |
Körperteile
| idg. | heth. | ai. | av. | gr. | lat. | toch. (B) | got. | ais. | ahd. | ae. | ne. | nhd. | air. | ky. | lit. | aksl. | arm. | alb. |
---|
Auge | *h₃ókʷ- | | ákṣi | aši | ósse „beide Augen“; ómma „Auge“ | oculus | ek | áugō (germ. *au- aus obliqu. *h₃okʷ-´) | auga | ouga | ēage | eye | Auge | enech „Gesicht“ (auch „Ehre“) | enep | akìs | oko | akn | sy |
Herz | *k̑érd- | karz | hṛd | zǝrǝd | kardíā | cor | käryāñ | haírtō | hjarta | herza | heorte | heart | Herz | cride | craidd „Mitte“ | širdìs | srŭdĭce | sirt | |
Nase | *nás- | | nā́sā | nāh-, nā̊ŋhan- | | nāris | | | nǫs | nasa | nosu, nasu | nose | Nase | | | nósis | nosŭ | | |
Knie | *g̑énu, g̑néws | genu | jā́nu | zānu | gónu | genū | keni | kniu | kné | knio | cnēo | knee | Knie | | | | | cunr | gju |
Fuß | *pḗd-, *péd-; pṓd-, pod-´ | pata- | pāt | pad- | poús | pēs | pai | fōtus | fótr | fuoz | fōt | foot | Fuß | mir. ed „Gangart“ | gall. ades | pėdà | pěšǐ „zu Fuß“ | otn | poshtë „darunter“ |
Zahn | *h₁d-ént-/h₁d-ónt-/h₁d-ń̥t- | | dan | dantan- | odṓn | dēns | | tunþus | tǫn | zan(d) | tōþ | tooth | Zahn | dét | dant | dantìs | russ. десна [desná] „Zahnfleisch“ | atamn | dham (gegisch)/dhëmb |
Knochen | *h₂óst- | ḫaštāi- | ásthi | ast-, asti- | ostéon | os | B āy, pl. āsta | | | | | | | asil, asna „Rippe“ | asen „id.“ | | | oskr | asht(ë) |
Blut | *h₁ésh₂-r̥, Gen. *h₁sh₂-én-s | ēšḫar, Gen. išḫanas | ásr̥k, ásr̥t, Gen. asnáḥ | | éar, eíar, ẽar, Gen. eíaros | aser, asser (archaisch) | yasar | | | | | | | | | lett. asins | | ariun | |
Zunge | *dn̥g̑ʰúh₂-, *dn̥g̑ʰwéh₂- | | jihvā́ | hizvā | | lingua (arch. dingua) | käntwo | tuggō | tunga | zunga | tunge | tongue | Zunge | tengae | tafod | liežùvis | językŭ | lezu | |
Wange/Kinn | *g̑énu, g̑néws | | hánu-ṣ | zānu- | génus | gena | śanwem (A) „Kinnlade“ | kinnus | kinn | kinni | c̣inn | chin | Kinn | gi(u)n | gen | žándas „Kinnlade“ | | | |
Ohr | *h₂éws-/h₂óws-/h₂us-´ | | | uši | oũs | auris | | áusō | eyra | ōra | ēare | ear | Ohr | áu, ó | | ausìs | ucho | unkn | vesh |
Träne | *(d)ák̑ru- | išḫaḫru | áśru | asrū- | dákru | lacrima (arch. dacruma) | akrūna | tagr | tár | zahar | tēar, tæhher | tear | Zähre | dér | deigr | ašarà, àšara | | artawsr | |
Leber | *yḗkʷr̥, yekʷnés | | yákr̥t | yākarǝ | hẽpar, Gen. hḗpatos | iecur, Gen. iec(in)oris | | | | | | | | | | jẽknos, jekanas | ikra „Rogen“ | leard | |
Tiere
| idg. | heth. | ai. | av. | gr. | lat. | toch. (B) | got. | ais. | ahd. | ae. | ne. | nhd. | air. | ky. | lit. | aksl. | arm. | alb. |
---|
Pferd | *h₁ék̑-u-, *h₁ék̑-wo-s | h.-luw. ásu-, k.-luw. *āššu- / *azzu-, lyk. esb-, heth. *ekku- | áśvaḥ | aspa- | híppos | equus | yakwe | aíƕa- (nur als Kompositum) | jór | | eoh | | | ech | ebol | ašvà | | | |
Rind | *gʷṓw-s, Gen. *gʷów-s, Akk. *gʷṓ-m | lyk. wawa- | gáuḥ | gāuš | boũs | bōs | keu | | kýr | kuo | cū | cow | Kuh | bó | buch | lett. gùovs | | kov | gak „Keiler“ |
Schaf | *h₃éw-i- > *h₃ów-i-, toch. (B) *h₃ṓw-i- | heth. ḫāu̯i-, lyk. χawa- | ávi- | | ó(w)is | ovis | āw | aweþi | ær | ouwi | ēow, ēowu | ewe | Aue | ói | ewig | avìs | ovĭ-ca | | |
Bär | *h₂ŕ̥tk̑-o-s | ḫartakk-a-š | ŕ̥kṣ-a-ḥ | arǝš-ō | árkt-o-s | urs-u-s | | | | | | | | mir. art | arth | | | arǰ | arí |
Hund | *k̑wṓn-/k̑wón-/k̑un-´ | kun- | ś(u)vā́ | spā | kúōn | canis | ku | hunds | hundr | hunt | hund | hound | Hund | cu | ci | šuõ | | šun | qen |
Maus | *múhs-/mū́s- | | mū́ṣ- | | mũs | mūs | | | mús | | mūs | mouse | Maus | | | | myšĭ | mowk | mi |
Schwein | *sū́-/sú(h?)-/sw-ih₂-nó- | | su-karas | hū | hũs, sũs | sūs | suwo | swein | svín „Schwein“, sýr „Sau“ | swīn | sū | sow | Schwein, Sau | socc | hwch | lett. sivēns, suvẽns „Ferkel“ | | | thi |
Wolf | *wÍ̥kʷ-o-s | ulippana | vŕ̥kaḥ | vǝhrka- | lúkos | lupus | | wulfs | ulfr | wulf | wolf | wolf | Wolf | | | vil̃kas | vlĭkŭ | | ujk |
Gans | *g̑ʰáns- | | haṁsáḥ | zāō | khḗn | (h)ānser | | | gás | gans | gōs | goose | Gans | géiss | gwydd | žąsìs | gǫsǐ | | gatë „Reiher“ |
Ente | *h₂énh₁t- | | ātí- | | nẽssa, nãssa, nẽtta | anas | | | ǫnd | enita | ened | | Ente | | | ántis | Russ. утка | | rosë |
Landwirtschaft
| idg. | heth. | ai. | av. | gr. | lat. | toch. (B) | got. | ais. | ahd. | ae. | ne. | nhd. | air. | ky. | lit. | aksl. | arm. | alb. kos |
---|
Korn | *g̑r̥h₂-nó- | | | | | grānum | | kaúrn | korn | korn | corn | corn | Korn | grān | grawn | žìrnis „Erbse“ | zrŭno | | grurë |
Feld | *h₂ég̑-ro-s > *h₂ág̑-ro-s (griech. *h₂ag̑-ró-s) | | ájraḥ | | ἀγρός (agrós) | ager | | akrs | akr | ackar, ahhar | æcer | acre | Acker | | | | | ar(t) | |
pflügen | *h₂erh₃- | ḫarra-i „reißt auf, zerreibt“ | | | aróō | arō (arāre) „pflügen“, arātrum „Pflug“ | āre „Pflug“ | arjan | erja | | erian | | | mir. airim | arddu | ariù „pflügen“, árklas „Pflug“ | orjǫ | araur | |
melken | *h₂melg̑- | | mā́ršti, mā́rjati, mr̥játi | marǝzaiti, mǝrǝzaiti | amélgō | mulgeō | malk-wer | miluk-s | mjolk | | meolc | milk | melken, Milch | bligim | blith „Milch“ | mélžu | mŭlzu | | mjel |
mahlen | *melh₂- | malla-i | mr̥ṇāti, mr̥nati, mármartu „soll zermalmen“ | | múllō | molō | melye „trampeln“ | malan | mala | | melu | meal | mahlen, Mehl | melim | malu | malù | meljǫ | malem | miell „Mehl“ |
Honig | *meli-t, *mel-nés | milit | | | méli | mel | | miliþ | | | mele | | | mil | mel | | | mełr | mjaltë |
Met | *médʰu | | mádhu | mađu | méthu „Wein“ | | mīt | midus | mjǫðr | | medu | mead | Met | mid | medd | medùs „Honig“ | medъ „Honig“ | | |
Salz | *sál- | | sal-ilá- „salzig“ | | ἅλς (háls) | sāl | sālyiye | salt | salt | | sealt | salt | Salz | salann | halen | lett. sā̀ls | solǐ | ał | gjollë „Salzleckstein“ |
säen | *seh₁- „säen“, *séh₁-mn̥ „Samen“ | | | | | serō | | saían | sá | sāmo „Samen“ | sāwan | sow | säen | síl „Samen“ | hil „Samen“ | sė́ju | sějǫ | | |
regnen | *sh₂ew „gießen“ | išḫuu̯ai-i „wirft“ | | | hū́ei | | su-/swās- | | | | | | | | | | | | shi |
Joch | *yug-ó-m | yugan | yugám | yaoj-, yuj- „anschirren“ | ζεῦγος (zeûgos) | iugum | yokäm „Tür“ (A) | juk | ok | | ġeoc | yoke | Joch | nir. ughaim „ich zäume auf“ | iau | jùngas | igo | luc | |
Tätigkeiten
| idg. | heth. | ai. | av. | gr. | lat. | toch. (B) | got. | ais. | ahd. | ae. | ne. | nhd. | air. | ky. | lit. | aksl. | arm. | alb. |
---|
atmen | *h₂enh₁- | | ániti | ā̊ntya | ánemos „Wind“ | anima „Atem“ | añiye „Atem“ | uz-anan | ǫnd „Atem“ | unst „Sturm“ | ōđian „pusten“, or-ōđ „Atemzug“ | | | anāl „Atem“ | | | vonja „Geruch“ | | g-nem „Weihrauch“ |
schlafen | *swep- „schlafen“, *swép-no-s „Schlaf“, griech. *sup-nó-s | šup-, šuppariya- | svápnaḥ „Schlaf“ | xᵛafna- „Schlaf“ | húpnos „Schlaf“ | somnus „Schlaf“ | ṣpäne „Schlaf“ | | svefn „Schlaf“ | | swefan | | | sūan „Schlaf“ | hun „Schlaf“ | sãpnas „Traum“ | sŭnŭ „Schlaf, Traum“ | kʿun „Schlaf“ | gjumë „Schlaf“ |
schwitzen | *sweyd- | | svḗda- „Schweiß“ | xᵛaēda- „Schweiß“ | (e)ĩdos „Schweiß“ | sūdor „Schweiß“ | | | sveiti | | swāt | sweat | schwitzen | | chwys „Schweiß“ | lett. sviêdri „Schweiß“ | | kʿirt-n „Schweiß“ | dirsë, djersë „Schweiß“ |
essen | *h₁ḗd-, *h₁éd-; arm. *h₁ṓd- | ed-zi | ádmi | aδāiti | édō | edō | | itan | eta | ezzan | etan | eat | essen | estir | ys | ė́du | jamĭ | owtem | ha |
trinken | *peh₃- | pā-š-i | pā́ti, píbati | | pī́nō | bibō | | | | | | | | ibid | iben | | pijǫ | əmpem | pi |
singen | *kán- | | | | kan(áss)ō | canō, cantus, ac-centus; carmen; cicōnia „Storch“ | kan „Melodie“ | hana „Hahn“ | hani; hø̄na „Henne“ | hano; huon | hana | hen „Henne“ | Hahn; Huhn | canaid | | | kánja „Milan“ (russ.) | | këngë „Lied/Song“ |
sprechen | *wékʷ- | | vákti, vácas- | vacah- | épos | vocō, vōx | wek | | vāttr „Zeugnis“ | (gi)wah(anen) | | | (er)wäh(nen) | foccul | gwaethl | wackītwei „locken“ (altpreußisch) | | gočem | |
hören | *k̑léw- | | śrávas-, śrómata- „Berühmtheit“ | sravah- | kléos | in-clutus, clueō | kälywe | hliuma | hljōþ „Laut“ | hlūt | hlūd, hlystan | loud, listen | laut, Leu(mund) | cloth | clywed | šlovė̃ | slava | luṙ „schweigend“ *k̑lu-s-ri- | |
flechten, zimmern | *teks- | takš-zi „fügt zusammen“ | | ham taxša- (altpersisch) | téchnē | texō | | | þexla „Axt“ | dehsa(la) „Axt“ | þeox „Speer“ | | Dachs *tóks-u- | | | | | | |
gebären | *g̑enh₁-, | | jánati | zīzǝnti | | gignō „hervor-bringen“ | kän- „zustande-kommen“ | -kunds „geboren“ | kind „Kleines Kind“ | kind „Kind“ | | | Kind | | genni „geboren werden“ | | | cnanim | |
wachsen | *h₂ewg-, h₂weg- | | úkṣati | uxšyeiti | aúksō, auksánō | augeō | aukšu „alt“ | aukan, wahsjan | auka, vaxa | | ēacian, weaxan | eke, wax (of the moon) | wachsen | fēr „fett“ | gwair „fett“ | áugu | | | |
leben | *gʷih₃-wó- | | jīvá- „lebend“, jīvitam „Leben“ | gayō „Leben“, ǰva- „lebend“ | bíos „Leben“ | vīvus „lebend“; vīta „Leben“ | śai- „leben“ | qius „lebend“ | kvikr „lebend“ | | cwicu „lebend“ | quick (< ae. cwicu) | Quecksilber „lebendiges Silber“ | biu „lebend“; bethu „Leben“ | byw „lebend“, bywyd „Leben“ | gývas „lebend“, gyvatà „Leben“ | živŭ „lebend“, žitĭ, životŭ „Leben“ | keam „ich lebe“ | gjallë „lebendig“; jeta „Leben“ |
sterben | *mer- | mer-zi „verschwindet“ | már-a-ti/-tē „stirbt“, mr̥-tá- „tot“ | merə- | émorten (aor.) „starb“, ámbrotos „unsterblich“ | morior | | maúrþr „Mord“ | morð | | morþor | murder (< OE morþor) | Mord | marb „tot“ | marw „tot“ | mìrštu | mĭrǫ | meṙanim „sterben“, meṙac „tot“ | mërshë „Leiche“ |
Erläuterungen
- Abkürzungen: idg. = Indogermanische Ursprache (rekonstruiert), heth. = Hethitisch, h.-luw. = Hieroglyphenluwisch, k.-luw. = Keilschriftluwisch, lyk. = Lykisch, lyd. = Lydisch, kar. = Karisch, iir. = Indoiranisch, ai. = Altindisch, av. = Avestisch, gr. = Altgriechisch, lat. = Latein, toch. (B) = Tocharisch B, got. = Gotisch, ais. = Altisländisch, ahd. = Althochdeutsch, ae. = Altenglisch, ne. = Neuenglisch, nhd. = Neuhochdeutsch, air. = Altirisch, ky. = Kymrisch/Walisisch, bsl. = Balto-Slawisch, lit. = Litauisch, aksl. = Altkirchenslawisch, arm. = Altarmenisch, alb. = Albanisch
Quellen
- Indogermanische und germanische Wortgleichungen von Ernst Kausen
- Alwin Kloekhorst: Etymological Dictionary of the Hittite Inherited Lexicon. Brill Leiden/ Boston, 2008, ISBN 978-90-04-16092-7
- Kluge. Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache. 25. erweiterte und durchgesehene Auflage, bearbeitet von Elmar Seebold. De Gruyter, Berlin und Boston 2011, ISBN 978-3-11-022364-4
- Julius Pokorny: Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Francke Verlag, Bern/ München, Band I, 1959, Band II 1969, DNB 457827068.
Einzelnachweise
- ↑ „nóras“ erscheint im Handbuch des Altpersischen, und zwar auf der Seite 150