Liste der antiken Toreuten und Metallarbeiter

Signaturstempel des Lucius Marcius

Die Liste der antiken Toreuten und Metallarbeiter versammelt nach Möglichkeit alle namentlich beziehungsweise durch einen Notnamen als Individuum gekennzeichneten Künstler, Kunsthandwerker und Handwerker, die als Toreuten oder als Metallarbeiter im Altertum, insbesondere, aber nicht nur dem antiken Griechenland und dem Römischen Reich gewirkt haben. Die Namen können entweder durch Signaturen auf Werkstücken, Inschriften auf anderen Schriftträgern oder in literarischer Form überliefert worden sein.

Toreuten waren Metallhandwerker, die:

  • dünne Bleche trieben
  • ziselierten
  • durch Treiben oder Ziselieren zur Gestaltung eines Reliefs beitrugen
  • unter Umständen kann das Treiben auch durch Gießen ersetzt sein, obwohl Metallguss im Allgemeinen nicht unter Toreutik fällt
  • auch in der Liste aufgenommen sind Graveure
  • Schmiede wurden aufgenommen, wenn bei ihnen davon ausgegangen werden kann, dass mindestens eines der oben beschriebenen Teilhandwerke auch zur Arbeit als Schmied gehört haben

Neben dem Metallguss gehören auch andere Metallarbeiten wie das Schmieden nur dann zur Toreutik, wenn es mit Treibarbeiten oder Ziselieren verbunden war. Da es nur wenige überlieferte Namen von antiken Schmieden gibt, werden diese nicht in einer separaten Liste, sondern hier geführt. Zudem werden vermeintliche Toreuten wie vascularii (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller) und corinthiarii (Geschirrwarte) aufgenommen. Ebenso aufgenommen sind Metallhandwerker, deren Spezialisierung unklar ist sowie alle anderen Metallarbeiter und Metallbearbeiter, die sich nicht anderen Listen zuordnen lassen. Auch Gold- und Silberschmiede, Münzstempelschneider und Medailleure weisen zwar oft Überschneidungen mit unklaren Trennlinien zu Toreuten auf, bilden aber im Allgemeinen eigene Kategorien, und werden in eigenen Listen erfasst. Bei Personen mit unklaren oder mehreren Zuordnungen werden diese in allen möglichen Listen aufgeführt.[1]

Namentlich bekannte Künstler

  • Name: gibt die gängigste Namensform als Link und eventuell alternative Lesungen. Weitere Anmerkungen zum Namen finden sich unter Umständen in der Rubrik Anmerkungen
  • Region: genauer oder ungefährer Wirkort des Metallarbeiters, Fragezeichen zeigen vermutete Wirkungsorte an
  • Zeit: zumeist geschätzte Wirkungszeit des Metallarbeiters
  • Überlieferung: Form der Überlieferung des Metallarbeiters:
    • B: durch bildliche Darstellung bekannt
    • E: durch epigraphische Quellen bekannt
    • L: durch literarische Quellen bekannt; diese Personen sind im Allgemeinen nur in dieser schriftlichen Form erhalten, erhaltene Werke sind heute nicht mehr zuordenbar.
    • Zahlen: Anzahl der bekannten (= signierten) überlieferten Werke
  • Petrovszky: Ordnungsnummer bei Petrovszky (siehe Literaturliste) bei römischen in Bronze arbeitenden Toreuten
  • Anmerkungen: Anmerkungen zu Identifikation, Schreibung oder Tätigkeit
NameRegionZeitÜberlieferungPetrovszkyAnmerkungenBeispiel
AbuccusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1A.01Blank - Spacer.png
AcaGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1A.02Blank - Spacer.png
Gaius Accius EuanthusItalien1. Jahrhundert5A.03Blank - Spacer.png
Gaius Accius SecundusItalien2. Hälfte 1. Jahrhundert2A.04Blank - Spacer.png
AchvinusBurgund6. Jahrhundert1Blank - Spacer.png
AdraxiusNiederrhein (?)4. Viertel 1. Jahrhundert2A.05Blank - Spacer.png
AfricanusItalien oder Gallien1. Jahrhundert2A.06Blank - Spacer.png
AgatusItalienflavisch1A.07Blank - Spacer.png
AgorixNiederrhein (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert2A.08Blank - Spacer.png
Akragas
(Acragas)
Akragas (?)4. Jahrhundert v. Chr. oder späterLBlank - Spacer.png
AlbanusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1A.09Blank - Spacer.png
AlbinusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1A.10Blank - Spacer.png
Aulus AlbiusRomKaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
AlcominusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1A.26Blank - Spacer.png
AlexanderSardisunbekanntEBlank - Spacer.png
Alkimedon
(Alcimedon)
unbestimmtLmöglicherweise fiktivBlank - Spacer.png
Alkonmythisch oder hellenistischLBlank - Spacer.png
AlpicusGallien4. Viertel 1. Jahrhundert3A.11Blank - Spacer.png
AmiantusRom1. JahrhundertEBlank - Spacer.png
AmoenusNorditalien2. Hälfte 1. Jahrhundert1A.12Blank - Spacer.png
AmuriusItalien2. Hälfte 1. Jahrhundert1A.13Blank - Spacer.png
Annius AcceranusItalien2. Hälfte 1. Jahrhundert1A.14Blank - Spacer.png
Lucius Ansius DiodorusKampanien2. Hälfte 1. Jahrhundert19A.16Blank - Spacer.png
Lucius Ansius EpaphroditusKampanien2. Hälfte 1. Jahrhundert40A.17Blank - Spacer.png
Lucius Ansius PhoebusCapua2. Hälfte 1. Jahrhundert1A.18Blank - Spacer.png
AnthusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert5A.19Blank - Spacer.png
AnthusRom1. Jahrhundert / 2. JahrhundertEGeschirrwart (corinthiarius), manchmal fälschlich als Toreut gedeutetBlank - Spacer.png
AntipatrosGriechenlandHellenistischLBlank - Spacer.png
Gaius AntoniusOberitalien (?)frühes 1. Jahrhundert1Blank - Spacer.png
Apelles2. Jahrhundert v. Chr. / 1. Jahrhundert v. Chr.L (4 ?)möglicherweise vier Stücke zuweisbarCoppe in argento da pompei, I sec ac-I dc ca. 20.jpg
Gaius Appius FuscusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1A.20Blank - Spacer.png
ArbitusGallien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1A.21Blank - Spacer.png
AristodamosArgos2. Hälfte 6. Jahrhundert v. Chr.1Shield Strap Fragment signed by by Aristodamos of Argos.jpg
AristonMytileneEnde 3. Jahrhundert v. Chr.LBlank - Spacer.png
AristotelesKleitorunbestimmt (vor 3. Jahrhundert v. Chr.)LBlank - Spacer.png
Lucius Arrius HermesOstia ?KaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise Toreut
AspaGallien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert4A.22Blank - Spacer.png
AthenoklesHellenistisch (?)LBlank - Spacer.png
Gaius Atilius HannoKampanien1. Hälfte 1. Jahrhundert1Blank - Spacer.png
Marcus Atius AnterosRom1. JahrhundertEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
Marcus Atius DometiusRom1. JahrhundertEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
AtricusGallien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1A.23Blank - Spacer.png
AugusGallien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert und / oder 1. Hälfte 2. Jahrhundert1A.24Blank - Spacer.png
AxtucusNiedergermanien (?)um 1001A.25Blank - Spacer.png
Baebius Diomedes
(Baebius Diom[edes])
Norditalien (?)1. Hälfte 1. Jahrhundert1B.01Blank - Spacer.png
BodvogenusKaiserzeit1SilberschmiedBritish Museum - Room 49 (20411033554).jpg
Boethos von KalchedonChalkedon1. Hälfte 2. Jahrhundert v. Chr.1 (+1), LBardo Hermès de Dionysos.jpg
Boethos3. oder 2. Jahrhundert v. Chr.LBlank - Spacer.png
BoethosHellenistischLBlank - Spacer.png
Boethos3. oder 2. Jahrhundert v. Chr.LBlank - Spacer.png
Bricc(…)
oder Brigg[…]
Norditalien oder Niedergermanien2. Hälfte 1. Jahrhundert und / oder Anfang 2. Jahrhundert1B.03Blank - Spacer.png
Brisac(…)Niedergermanien (?)um 1001B.04Blank - Spacer.png
Gaius Buccionius Homulus
(Gaius Buccio[nius H]omulus)
Italien1. Drittel 1. Jahrhundert1B.05Blank - Spacer.png
Gnaeus Cleanthus
oder Gnaeus C[…] Anthus
Italien1. Hälfte 1. Jahrhundert3C.34Blank - Spacer.png
Publius Caecilius CelsusItalien2. Hälfte 1. Jahrhundert1C.01Blank - Spacer.png
CambaroNorditalien oder Niedergermanien2. Hälfte 1. Jahrhundert4C.02Roman Patera and Colander.jpg
CamminiusNiedergermanien (?)um 1002C.03Blank - Spacer.png
CammoGallien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1C.05Museum het Valkhof, Nijmegen (Netherlands) (9567056195).jpg
CandidusGallien4. Viertel 1. Jahrhundert4C.04Blank - Spacer.png
Marcus Canuleius ZosimusRom1. JahrhundertEBlank - Spacer.png
CaratusGallien4. Viertel 1. Jahrhundert4C.06Blank - Spacer.png
CarugenusGallien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert5C.07Blank - Spacer.png
CasatusNiedergermanien oder Norditalien2. Hälfte 1. Jahrhundert2C.08Blank - Spacer.png
Lucius Cassius AmbrosiusRom1. Drittel 2. Jahrhundert1C.09Blank - Spacer.png
Catu(…)GallienEnde 1. Jahrhundert1C.10Blank - Spacer.png
CelatusBritannien2. oder 3. Jahrhundert1Blank - Spacer.png
CelsinusGallien3. Drittel 1. Jahrhundert4C.11Blank - Spacer.png
Cer(…)2. Hälfte 1. Jahrhundert1C.12Blank - Spacer.png
Cheirisophos
(Chirisophos)
ItalienZeitenwende2
Cina(…)Italien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1C.13Blank - Spacer.png
CintusmusBritannien (?)2. Jahrhundert (?)EBlank - Spacer.png
CintusmusItalien2. Hälfte 1. Jahrhundert3C.14Blank - Spacer.png
CipiusItalien1. Jahrhundert3C.15−C.24
Roman saucepan handle fragment (FindID 160614).jpg
(c) The Portable Antiquities Scheme/ The Trustees of the British Museum, CC BY-SA 2.0
Cipius Am(…)Kampanien2. Hälfte 1. Jahrhundert1C.15Blank - Spacer.png
Cipius Au(…)
auch Cipius Auc[…], Cipius Aug[…] und Cipius A[.]c[…]
Kampanien3. Drittel 1. Jahrhundert4C.16Blank - Spacer.png
Gnaeus Cipius HilariusKampanien2. Hälfte 1. Jahrhundert8C.17Blank - Spacer.png
Publius Cipius HymnusKampanien2. Hälfte 1. Jahrhundert3C.18Blank - Spacer.png
Publius Cipius IsocrysusKampanien2. Hälfte 1. Jahrhundert6C.19Blank - Spacer.png
Publius Cipius NicomachusKampanien1. Hälfte 1. Jahrhundert7C.20Blank - Spacer.png
Publius Cipius PamphiliusKampanien1. Hälfte 1. Jahrhundert2C.21Blank - Spacer.png
Publius Cipius PolybiusKampanien1. Jahrhundert100+C.22Blank - Spacer.png
Publius Cipius PrincepsKampanien1. Hälfte 1. Jahrhundert1C.23Blank - Spacer.png
Publius Cipius SaturinusKampanien1. Hälfte 1. Jahrhundert3C.24Blank - Spacer.png
Lucius Cipius TantalusKampanien1. Hälfte 1. Jahrhundert3C.25Blank - Spacer.png
CirrusSolothurn (?)(1)mittlerweile eher als Keramiker gedeutetBlank - Spacer.png
Claudius HermesAlbano (?)Evascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
Publius Clodius DidaRom (?)KaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
CocceiusKampanienum die Zeitenwende1C.26Blank - Spacer.png
CommodusKampanienum die Zeitenwende1C.27Blank - Spacer.png
Lucius Compiturius CinnaOberitalienNeronisch4C.28Blank - Spacer.png
Congallus
oder Convallus
Gallien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert2C.29Blank - Spacer.png
Conp(…)2. Hälfte 1. Jahrhundert1C.30Blank - Spacer.png
CorneliasKampanienMitte 1. Jahrhundert v. Chr.1Blank - Spacer.png
CorneliusItalienFrühaugusteisch2C.31Blank - Spacer.png
Cornelius Hermes1. Jahrhundert1C.32Blank - Spacer.png
Quintus Critonius DassusRom (?)EBlank - Spacer.png
CuganusNiedergermanien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert2C.33Blank - Spacer.png
DaisiasAthenEnde 4. Jahrhundert v. Chr.Lfälschlich als Toreut gedeutetBlank - Spacer.png
Tiberius DecatususOberitalien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1D.01Blank - Spacer.png
DiodorosGriechenlandHellenismusLBlank - Spacer.png
DioratusGallienfrühflavisch2D.02Blank - Spacer.png
DisaucusNiedergermanien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1D.03Blank - Spacer.png
Marcus Domitius PolygnosItalien1. Jahrhundert1Blank - Spacer.png
DracciusGallien3. Viertel 1. Jahrhundert7D.04Blank - Spacer.png
DromasEnde 2. Jahrhundert / Anfang 1. Jahrhundert v. Chr.1RinggraveurBlank - Spacer.png
Publius Durdenus (…)Rom1. JahrhundertEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
EpidiusNorditalien1. Drittel 1. Jahrhundert1E.02eventuell fehlt der erste Buchstabe der Signatur; vielleicht identisch mit Marcus Epidius EuaristusBlank - Spacer.png
Marcus Epidius EuaristusItalien1. Jahrhundert1E.01Blank - Spacer.png
Epilius Romanus
([E]pilius Romanus)
ItalienZeitenwende1E.03Blank - Spacer.png
Euandros
(Gaius Avianius Euander/Euandros)
Athen2. Hälfte 1. JahrhundertLMarmorbildhauer und Restaurator, vielleicht auch ToreutBlank - Spacer.png
Quintus Fabius Dioc(…)Kampanien (?)1. Hälfte 1. Jahrhundert1F.01Blank - Spacer.png
Spurius Fabius Nymphodotus2. Hälfte 1. Jahrhundert1F.02Blank - Spacer.png
Quintus Fabius SecundusKampanien2. Drittel 1. Jahrhundert4F.03Blank - Spacer.png
FelicioKampanienKaiserzeit1Blank - Spacer.png
Gaius Fictorius (Atticus)Rom (?)frühe KaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
FlorusGallien3. Drittel 1. Jahrhundert2F.04Blank - Spacer.png
(Aulus Fulvius) Doroth(eu)sRom1. JahrhundertEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
Lucius Furius DiomedesRom1. JahrhundertEBlank - Spacer.png
Marcus Gabinius AcutusKampanien2. Hälfte 1. Jahrhundert6G.01Blank - Spacer.png
GemellianusSchweiz2. JahrhundertDiverseGarniture fourreau poingnard.JPG
GemellusNorditalien (?)1. Jahrhundert1G.02Blank - Spacer.png
GicicatusItalien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert2G.03Blank - Spacer.png
GlaucusKaiserzeit1Blank - Spacer.png
GlaukosChios / DelphiEnde 7. Jahrhundert v. Chr.LBlank - Spacer.png
GratinusGallien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert2G.04Blank - Spacer.png
HannoKampanien1. Hälfte 1. Jahrhundert2H.01möglicherweise mit Gaius Atilius Hanno identischBlank - Spacer.png
Hedystrakides
(Hedystrachides)
siehe unter Thrakides
Hekataios
(Hecataeus)
Griechenlandvor dem 2. JahrhundertLBlank - Spacer.png
Sextus HelviusNorditalien (Aquileia ?)1. Hälfte 1. Jahrhundert2H.03Blank - Spacer.png
Lucius Helvius Cat(…)ItalienZeitenwende1H.02Blank - Spacer.png
Marcus HerenniusNorditalien (Aquileia ?)Zeitenwende2H.04Blank - Spacer.png
ḤīrāmJerusalem1. Hälfte 1. Jahrhundert2fiktivBlank - Spacer.png
HlewagastizSüdskandinavienum oder nach 4001
IanuarisLyon2. Hälfte 1. Jahrhundert10I.01Blank - Spacer.png
IllomarusNorditalien oder Niedergermanien (?)Mitte 1. Jahrhundert1I.02Blank - Spacer.png
IuleusGallien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert / 1. Hälfte 2. Jahrhundert1I.03Blank - Spacer.png
Gaius Iulius Dio(…)Kampanien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert / 1. Hälfte 2. Jahrhundert2I.04Blank - Spacer.png
KalamisAthen (?)1. Hälfte 4. Jahrhundert v. Chr.LBildhauer und ToreutBlank - Spacer.png
KallikratesLakedaimonLBlank - Spacer.png
KekebesIberien4./3. Jahrhundert v. Chr.1SchmiedBlank - Spacer.png
KorisiosSchweiz1. Hälfte 1. Jahrhundert v. Chr.1Schmied (oder Besitzer eines Schwertes)Blank - Spacer.png
KimonLBlank - Spacer.png
KoiosElis (?)540/530 v. Chr.1Blank - Spacer.png
KratesHellenistischLBlank - Spacer.png
LandelinusBurgund (?)2. Hälfte 6. Jahrhundert1Blank - Spacer.png
LitugenusNiederrhein (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1L.03Blank - Spacer.png
LollianusSucidava2. Jahrhundert / 3. Jahrhundert1plumbariusBlank - Spacer.png
LucretiusItalien2. Hälfte 1. Jahrhundert1L.02Blank - Spacer.png
Marcus Mactorius BarbusEnde 1. Jahrhundert / Anfang 2. Jahrhundert1 (+1?)Blank - Spacer.png
Lucius Maecius PhilotimusRomKaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
Lucius Maelius ThamyrusRomKaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
Gaius Mansuetus Annius
(Gaius Annius Mansuetus)
Norditalien oder Niederrhein1. Jahrhundert10A.15Blank - Spacer.png
Lucius Marcius3. Jahrhundert1 (?)Silver Patera (Saucepan-Shaped Vessel) MET sf47-100-29s1.jpg
MarcusKaiserzeit1Blank - Spacer.png
Quintus MariusItalien1. Viertel 1. Jahrhundert1M.01Blank - Spacer.png
MasinusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1M.02Blank - Spacer.png
MatugenusGallien oder Norditalien2. Hälfte 1. Jahrhundert1M.04Blank - Spacer.png
MaturusGallien4. Viertel 1. Jahrhundert6M.05Blank - Spacer.png
MatutioGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1M.06Blank - Spacer.png
MaximinusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1M.07Blank - Spacer.png
MaximusGallienfrühes 4. Jahrhundert(1)/EBlank - Spacer.png
MaxoBurgund (?)2. Hälfte 6. Jahrhundert1Blank - Spacer.png
MedamusGallien1. Jahrhundert1Lauersforter Phalerae Museum Burg Linn.jpg
Melipo
(Melico ?)
Gallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1M.08Blank - Spacer.png
Mentor1. Hälfte 4. Jahrhundert v. Chr.LBlank - Spacer.png
Publius Monetius PhilogenesRomAugusteischEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
Quintus Mus. PrimusPiacenza (?)1. JahrhundertERingmacherBlank - Spacer.png
MusilusNorditalien oder Niedergermanien2. Hälfte 1. Jahrhundert1M.09Blank - Spacer.png
MyrmekidesMiletLBlank - Spacer.png
Mys2. Hälfte 5. Jahrhundert v. Chr.LBlank - Spacer.png
Lucius Lucius NaeviusKampanien1. Jahrhundert4N.01Blank - Spacer.png
Marcus Naevius CerialisKampanien2. Hälfte 1. Jahrhundert14N.02Blank - Spacer.png
Lucius Naevius EleutherRomKaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller)Blank - Spacer.png
Marcus Naevius FelixKampanien2. Hälfte 1. Jahrhundert1N.03Blank - Spacer.png
Lucius Naevius HelenusRomKaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller)Blank - Spacer.png
Lucius Naevius NarcissusRomKaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller)Blank - Spacer.png
Naevius SabinusKampanien2. Hälfte 1. Jahrhundert2N.04Blank - Spacer.png
Lucius Naevius ThesmusRomKaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller)Blank - Spacer.png
NahasṭabSüdarabien (?)Hellenismus (?)1möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
Nammonius MussaSteiermark (?)2. JahrhundertBBlank - Spacer.png
NarcissusItalien2. Hälfte 1. Jahrhundert1N.05Blank - Spacer.png
Narcissus Catt[us] (?)Kampanien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1N.06Blank - Spacer.png
Publius Nasennius LibanusKampanien2. Hälfte 1. Jahrhundert5N.07Blank - Spacer.png
Titus Nasennius SeverusKampanien2. Hälfte 1. Jahrhundert4N.08Blank - Spacer.png
NatalisKaiserzeit1Blank - Spacer.png
NeaporRomKaiserzeitEGeschirrwart (corinthiarius), manchmal fälschlich als Toreut gedeutetBlank - Spacer.png
NicrinusNiederrhein (Nijmegen?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1N.09Blank - Spacer.png
NigellioGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert8N.10Blank - Spacer.png
NigerItalien2. Hälfte 1. Jahrhundert1N.11Blank - Spacer.png
NikokratesAthen3. Drittel 4. Jahrhundert v. Chr.EBlank - Spacer.png
NilosÄgypten1. JahrhundertEExistenz umstrittenBlank - Spacer.png
NiþijoSüd-Norwegenum oder nach 2001Blank - Spacer.png
NoirenaeusNiedergermanien (?)Ende 1. Jahrhundert / erste Hälfte 2. Jahrhundert1N.12Blank - Spacer.png
NoliniusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1N.13Blank - Spacer.png
Quintus Nonienus PudensKöln (?)1. Jahrhundert1Blank - Spacer.png
NonniusNorditalien oder Gallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1N.14Blank - Spacer.png
NorbanusItalienEnde 1. Jahrhundert / Anfang 2. Jahrhundert3N.15Blank - Spacer.png
Novios PlautiosPraeneste3. Jahrhundert v. Chr.1Novios plautios, cista ficoroni, roma 340-330 ac., da palestrina 01.jpg
Octavius FaustusItalien1. Hälfte 1. Jahrhundert2O.04Blank - Spacer.png
Oktavios MenodorosGriechenland (?)Augusteisch1Blank - Spacer.png
OlibriusSalonaKaiserzeitEBlank - Spacer.png
OnesosÄgäis (?)nach Mitte des 6. Jahrhunderts v. Chr.1BronzeschmiedBlank - Spacer.png
OppiusKampanienzwischen 40 und 604O.03Blank - Spacer.png
Gaius Oppius HermesItalien2. Hälfte 1. Jahrhundert3O.02Blank - Spacer.png
Publius Oppius PriscusKampanienzwischen 40 und 707O.02Blank - Spacer.png
Gaius OviusPraeneste oder Rom (?)3. Jahrhundert v. Chr. / 2. Jahrhundert v. Chr.1Blank - Spacer.png
PacatusNorditalien oder Niedergermanien2. Hälfte 1. Jahrhundert2P.01Blank - Spacer.png
PapaiThugga2. Jahrhundert v. Chr.1Blank - Spacer.png
Papirius FelixKampanienEnde 1. Jahrhundert1P.02Blank - Spacer.png
Titus Papirius Lib(…)KampanienEnde 1. Jahrhundert v. Chr. / Anfang 1. Jahrhundert3P.03Blank - Spacer.png
Parthenius
(Tiberius Claudius Parthenius?)
KaiserzeitLWirken als Toreut umstrittenBlank - Spacer.png
PasitelesMagna Graecia1. Jahrhundert v. Chr.LBlank - Spacer.png
PerrusGallien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert / Anfang 2. Jahrhundert1P.04Blank - Spacer.png
Petron(…)Gallien oder Italien2. Hälfte 1. Jahrhundert1P.05Blank - Spacer.png
PhidiasGriechenland5. Jahrhundert v. Chr.in KopienBildhauer und Bildgießer, der auch toreutisch arbeiteteBlank - Spacer.png
Philemo AgrippianusRomAugusteischEGeschirrwart (corinthiarius), manchmal fälschlich als Toreut gedeutetBlank - Spacer.png
PhilerosKampanienEnde 1. Jahrhundert v. Chr. / Anfang 1. Jahrhundert1P.06Blank - Spacer.png
PhilonHellenistisch1Metallring-GraveurBlank - Spacer.png
Gaius Placuleius AmpliatusRom1. JahrhundertEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
Gaius Placuleius IullianusRom1. JahrhundertEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
Marcus Plinius DiogenesKampanien1. Drittel 1. Jahrhundert7P.07Blank - Spacer.png
Marcus Plinius FaustusKampanien30–703P.08Blank - Spacer.png
PompeiusNorditalien1. Drittel 1. Jahrhundert4P.09Blank - Spacer.png
PomponiusKampanien1. Drittel 1. Jahrhundert1P.10Blank - Spacer.png
PriscusPompeji1. JahrhundertEBlank - Spacer.png
Posidonius1. Hälfte 1. Jahrhundert v. Chr.LErzgießer und ZiseleurBlank - Spacer.png
Proclus Maternus1. Hälfte 3. Jahrhundert1
ProtogenesRomAugusteischEim Künstlerlexikon der Antike fälschlich als ToreutBlank - Spacer.png
Pytheas
(Pythias)
1. Jahrhundert v. Chr.LBlank - Spacer.png
QuattenusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1Q.01Blank - Spacer.png
RicantusNiedergermanien2. Hälfte 1. Jahrhundert / 1. Hälfte 2. Jahrhundert1R.01Blank - Spacer.png
RiccusKaiserzeit(4)Wirken als Toreut umstrittenBlank - Spacer.png
RimmaNiedergermanienEnde 1. Jahrhundert / 1. Hälfte 2. Jahrhundert1R.02Blank - Spacer.png
Titus Robilius FlaccusKampanien1. Jahrhundert2R.03Blank - Spacer.png
Tiberius Robilius SitiusKampanien1. Hälfte 1. Jahrhundert5R.04Blank - Spacer.png
RouphosTarsosMitte des 2. Jahrhunderts bis frühes 3. Jahrhundert1Blank - Spacer.png
Marcus Rubr(ius)Italien1. Jahrhundert1R.05Blank - Spacer.png
RufinusNorditalien oder GallienFlavisch5R.06Blank - Spacer.png
Rutil(…)Italien1. Jahrhundert1R.07Blank - Spacer.png
SabinianusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1S.01Blank - Spacer.png
SabinusAugusteisch2Blank - Spacer.png
SabinusRomAugusteischEGeschirrwart (corinthiarius), manchmal fälschlich als Toreut gedeutetBlank - Spacer.png
Sacr(…)Norditalien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert3S.02Blank - Spacer.png
SagusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert1S.03Blank - Spacer.png
SangusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert / 1. Hälfte 2. Jahrhundert1S.04Blank - Spacer.png
SarroNiedergermanien2. Hälfte 1. Jahrhundert1S.05Blank - Spacer.png
SaturninusGallien und / oder Niedergermanien2. Hälfte 1. Jahrhundert / Anfang 2. Jahrhundert3S.06wohl zwei Toreuten des NamensBlank - Spacer.png
Saxa(…)Niedergermanien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert / Anfang 2. Jahrhundert1S.07Blank - Spacer.png
SchafotThugga2. Jahrhundert v. Chr.1Blank - Spacer.png
Gaius Sennius Bell(…)Norditalien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1S.08Blank - Spacer.png
Marcus Septimus Lic(…)NorditalienZeitenwende3S.09Blank - Spacer.png
SermoBeneventKaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
Sever(…)Italien2. Hälfte 1. Jahrhundert1S.15Blank - Spacer.png
Sextus Caec(…)CagliariKaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
SiggiricusBurgund (?)spätes 6. Jahrhundert oder frühes 7. Jahrhundert1fälschlich auch als Suggiricus/Succiricus in der Literatur geführtBlank - Spacer.png
SilvanusGallien2. Hälfte 1. Jahrhundert2S.10Blank - Spacer.png
SilvinusGallienNeronisch1S.11Blank - Spacer.png
SimosBöotien (?)4. Viertel 6. Jahrhundert v. Chr.Blank - Spacer.png
Sol CatusiusNiedergermanienEnde 1. Jahrhundert3S.12Blank - Spacer.png
SoterichusColognolaKaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
Staglius Aprod(…)AquileiaAugusteisch1S.14Blank - Spacer.png
Staglius Philoca(lus) (?)AquileiaAugusteisch12S.13
StratonikosKyzikos2. Jahrhundert v. Chr.LBildhauer und ToreutBlank - Spacer.png
TaliusGallien4. Viertel 1. Jahrhundert5T.01
TasgillusGallien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1T.02Blank - Spacer.png
TaurinusNiedergermanien2. Hälfte 1. Jahrhundert2T.03Blank - Spacer.png
Tauriskos von KyzikosKyzikosHellenistisch (?)LBlank - Spacer.png
Tenatius PrimoVerona1. JahrhundertEBlank - Spacer.png
TeukrosAugusteischLBlank - Spacer.png
ThaliusObergermanien (?)2. Hälfte 2. Jahrhundert6 oder 12(Z.14/15)Existenz umstritten, signierte gemeinsam mit Triccus beziehungsweise Titus TriccusBlank - Spacer.png
TheodorosTarsos2. Jahrhundert4Blank - Spacer.png
ThrakidesMitte 1. Jahrhundert v. Chr.Llange Zeit falsch als Hedystrakides (Hedystrachides) gelesenBlank - Spacer.png
Gnaeus Toblandus (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1Z.12Blank - Spacer.png
Gnaeus TrebelliusMittelitalien1. Drittel 1. Jahrhundert3T.05Blank - Spacer.png
Gnaeus Trebellius CrescensMittelitalien1. Hälfte 1. Jahrhundert11T.06Blank - Spacer.png
Trebellius NigerMittelitalien2. Viertel 1. Jahrhundert1T.07Blank - Spacer.png
Gnaeus Trebellius Romanus
(Gnaeus Romanus Trebellius)
Mittelitalien oder Kampanien1. Hälfte 1. Jahrhundert10T.08Blank - Spacer.png
TriccusObergermanien (?)2. Hälfte 2. Jahrhundert6Z.15möglicherweise Signatur zweier Toreuten (mit Thalius), zudem möglicherweise auch mit Titus Triccus identischBlank - Spacer.png
Titus TriccusObergermanien (?)2. Hälfte 2. Jahrhundert6Z.14signierte mit einem zweiten Toreuten (mit Thalius ?), zudem möglicherweise auch mit Triccus identischBlank - Spacer.png
TrophymusAmeria, Umbrien1. JahrhundertERingmacherBlank - Spacer.png
Marcus Tullius SecundusBrindisi1. JahrhundertERingmacherBlank - Spacer.png
Quintus Turranius SuavisAquileia1. Jahrhundert2T.09Blank - Spacer.png
Quintus Turranius SuccessusRomspätere römische KaiserzeitEBlank - Spacer.png
TychiosGriechenlandmythischLLederarbeiter, kein Toreut, fälschlich als solcher im Künstlerlexikon der Antike bezeichnetBlank - Spacer.png
Marcus Ulpius EufratesRom1. Hälfte 2. Jahrhundert1SG.12egBlank - Spacer.png
UrbanusAquileia1. Viertel 1. Jahrhundert1U.01Blank - Spacer.png
Publius Usenius PrimulusNarbonneKaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
Gaius ValeriusCordoba2. Jahrhundert (?)EGaius Valerius Anemption ?Blank - Spacer.png
Lucius Valerius1. Hälfte 1. Jahrhundert1Blank - Spacer.png
Gaius Valerius ErosItalien1. Jahrhundert2V.01Blank - Spacer.png
Gaius Valerius ZephyrusCordoba2. Jahrhundert (?)Eoder Gaius Valerius Zenodorus ?Blank - Spacer.png
Gaius Var(…) Opt(…)Italien2. Hälfte 1. Jahrhundert1V.03Blank - Spacer.png
Varam(…)Norditalien1. Hälfte 1. Jahrhundert1V.02Blank - Spacer.png
VassedoNiedergermanien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert / Anfang 2. Jahrhundert2V.04Blank - Spacer.png
VestinusNiederrhein (Nijmegen?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1V.05Blank - Spacer.png
Vibius PhilippusPraeneste3. Viertel 3. Jahrhundert V. Chr.1Graveur? Möglicherweise Grieche oder Osker
VictorNorditalien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert1V.06Blank - Spacer.png
Vidromagius (?)Gallien / Norditalien2. Hälfte 1. Jahrhundert / Anfang 2. Jahrhundert1V.07Blank - Spacer.png
Vigellius ChiloRomKaiserzeitEvascularius (Gefäß- beziehungsweise Vasenhersteller), möglicherweise ToreutBlank - Spacer.png
VindobiloItalien (?)2. Hälfte 1. Jahrhundert4V.07Blank - Spacer.png
WielandmythischLSchmiedBlank - Spacer.png
Wigerig
(Wigeric)
Rheinland (?)Ende 6. Jahrhundert oder Anfang 7. Jahrhundert1Blank - Spacer.png
ZenodorosGallien und RomNeronischLvorrangig ErzgießerBlank - Spacer.png
Zoilus AgrippianusRomAugusteischEGeschirrwart (corinthiarius), manchmal fälschlich als Toreut gedeutetBlank - Spacer.png
ZopyrosMitte 1. Jahrhundert v. Chr.LBlank - Spacer.png

Literatur

  • Rainer Vollkommer (Herausgeber): Künstlerlexikon der Antike. 2 Bände, K. G. Saur, Leipzig/München 2001–2004, Band 1: A – K, 2001, ISBN 3-598-11413-3; Band 2: L – Z, 2004, ISBN 3-598-11414-1; Nachdruck in einem Band: Künstlerlexikon der Antike. Über 3800 Künstler aus drei Jahrtausenden. Nikol, Hamburg 2007, ISBN 978-3-937872-53-7.
  • Heinrich Willers: Neue Untersuchungen über die römische Bronzeindustrie von Capua und von Niedergermanien. Hahnsche Buchhandlung, Hannover 1907 (Digitalisat).
  • Heinrich Brunn: Geschichte der griechischen Künstler. 2. Auflage, Stuttgart 1889, Band 2, S. 267–279 (Digitalisat).
  • Richard Petrovszky: Studien zu römischen Bronzegefässen mit Meisterstempeln. (= Kölner Studien zur Archäologie der römischen Provinzen. Band 1). Verlag Marie Leidorf, Buch am Erlbach 1993, ISBN 3-924734-12-7.
  • Jürgen Kunow: Die capuanischen Bronzegefäßhersteller Lucius Ansius Epaphroditus und Publius Cipius Polybius. In: Bonner Jahrbücher. Band 185, 1985, S. 215–242 (Digitalisat).

Weblinks

Einzelnachweise

  1. Der Gemmenschneider Kallippos wird im Künstlerlexikon der Antike fälschlich als Graveur geführt.

Auf dieser Seite verwendete Medien

Roman saucepan handle fragment (FindID 160614).jpg
(c) The Portable Antiquities Scheme/ The Trustees of the British Museum, CC BY-SA 2.0
A terminal fragment from a cast copper alloy Roman patera handle. The flat circular terminal has a central circular perforation for suspending the vessel with a raised rim around the edge. Around the edge of the circular terminal is an incomplete double rim border with transverse grooves on the inner rim. On the inside of the border is another concentric row of punched dots, which is clearer near the handle end of the terminal but fades away midway around. The sides of the handle taper towards the break and have a double grooved linear border on either side with punched dots in between. A maker’s mark in the centre is possibly truncated by the break but reads ‘CI PI’. The broken end also has at least two incomplete rivet holes, which suggests that the vessel may have been repaired. The surviving length of the handle is 60.7mm, the external diameter of the terminal is 47.1mm, the thickness is 3.4mm and the weight is 39.04g. The maker’s mark is ‘CIPI’ refers possibly to Publius Cipius Polybius or an other member of a Capuan family of bronze smiths, who was operating in the mid 1st century AD. An example from Colchester was found in the Boudiccan destruction layer of 60 AD (Hawkes, C.F.C. and Hull, M.R. Camulodunum (1947), 334, pl. CI).
Kasserolengriff Burladingen R26,14.jpg
Autor/Urheber: Landesmuseum Württemberg, Lizenz: CC BY-SA 4.0
Bronzekasserollengriff; gefunden im Kastell Burladingen, Hausen im Killertal, Burladingen, Zollernalbkreis, Baden-Württemberg; heute in der Antikensammlung des Landesmuseums Württemberg in Stuttgart (Inventarnummer R. 26,14); signiert vom Toreuten Talius (Petrovszky T.01.05)
Roemermuseum sieves and ladles.jpg
Autor/Urheber: Arnoldius, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Siebe und Schöpfkellen aus Bronze im LWL-Römermuseum in Haltern am See.
Bardo Hermès de Dionysos.jpg
Tunisie, Fouilles sous marine de Mahdia
Guldhorn-2C-rekon DO-1492 original.jpg
(c) Nationalmuseet, CC BY-SA 3.0
Drikkehorn af guld med tværringe og ornamentik. Rekonstruktion fra 1861. Originaler fra Gallehus, Møgeltønder sogn.
Shield Strap Fragment signed by by Aristodamos of Argos.jpg
Autor/Urheber: Getty Open Content Program, Lizenz: CC BY 4.0
Title: Shield Strap Fragment

Artist/Maker: Signed by Aristodamos of Argos (Greek (Argive), active 590 - 570 B.C.) Culture: Greek (Argive) Place: Argos, Greece (Place Created) Date: about 575 B.C. Medium: Bronze Object Number: 84.AC.11 Dimensions: 16.2 × 8 × 1.5 cm (6 3/8 × 3 1/8 × 9/16 in.) Description: Once sewn to the leather strap on the inside of a shield, this small bronze relief bears one of the earliest known signatures of a Greek artist, Aristodamos of Argos. At the top edge of the lower square, the signature of the bronzeworker is written retrograde (from right to left): "Aristodamos the Argive made [this]." In fact, the strap depicts two myths that were favored in that region of Greece. The upper panel represents the recovery of Helen of Troy by her husband Menelaos, king of Argos. Athena, protectress of the Greeks, stands watching to the right. The lower scene shows the Centaur Nessos abducting Deianeira, the wife of the hero Herakles. The names of the figures are inscribed beside them.

The ancient Greeks considered shields to be valuable religious dedications, and shield straps are often found in the excavations of sanctuaries. Many such examples come from the Sanctuary of Zeus at Olympia, where worshippers left elaborate bronze shields as gifts to the gods. The city of Argos in southern Greece was the major production site of this art form. Because the maker of this shield strap, Aristodamos, names himself as an inhabitant of Argos, this work can be taken as important evidence for the style of Argive art in the early Archaic period.
Garniture fourreau poingnard.JPG
Autor/Urheber: Sacamol, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Garniture de fourreau de poignard, du IIe s. issus des fouilles de Mandeure-Mathay, Musée de Montbéliard Inscription : AQUIS HE(lveticis) GEMELLIANUS F(ecit)
British Museum - Room 49 (20411033554).jpg
Autor/Urheber: Paul Hudson from United Kingdom, Lizenz: CC BY 2.0
British Museum - Room 49
GBM Römerschatz - Rossstirn 4.jpg
Autor/Urheber: Wolfgang Sauber, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Straubing (Niederbayern). Gäubodenmuseum: Römerschatz von Straubing - Messingrossstirn (2./3.Jhdt.) mit Gott Mars auf einem Giganten.
Palestrina, specchio con iniziazione con marsia e pan, firmato da vibio filippo, 325-300 ac ca.jpg
Autor/Urheber: Sailko, Lizenz: CC BY-SA 4.0
Dieses Bild zeigt ein Denkmal, das zum Kulturerbe Italiens gehört. Dieses Denkmal nimmt am Wettbewerb Wiki Loves Monuments Italia 2017 teil.
Novios plautios, cista ficoroni, roma 340-330 ac., da palestrina 01.jpg
Autor/Urheber: Sailko, Lizenz: CC BY-SA 4.0
Dieses Bild zeigt ein Denkmal, das zum Kulturerbe Italiens gehört. Dieses Denkmal nimmt am Wettbewerb Wiki Loves Monuments Italia 2017 teil.
Coppe in argento da pompei, I sec ac-I dc ca. 20.jpg
Autor/Urheber: Sailko, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Ancient Roman items in the Museo Archeologico (Naples)
Roman Patera and Colander.jpg
Autor/Urheber: Bullenwächter, Lizenz: CC BY 3.0
Römische Kasserolle patera (oben) mit Frabrikanteninschrift CAM IIII und dazu passendes Siebgefäß (unten) mit Frabrikanteninschrift CAMBARO. Datierung Römische Kaiserzeit. Aufgenommen in der Dauerausstellung des Niedersächsischen Landesmuseums, Hannover, Germany
Museum het Valkhof, Nijmegen (Netherlands) (9567056195).jpg
Autor/Urheber: Carole Raddato from FRANKFURT, Germany, Lizenz: CC BY-SA 2.0
Museum het Valkhof, Nijmegen (Netherlands)
Silver Patera (Saucepan-Shaped Vessel) MET sf47-100-29s1.jpg
Autor/Urheber: unknown, Lizenz: CC0
Late Roman; Wine dipper; Metalwork-Silver
Silver Patera (Saucepan-Shaped Vessel) MET sf47-100-29d2.jpg
Autor/Urheber: unknown, Lizenz: CC0
Late Roman; Wine dipper; Metalwork-Silver