Bartomeu Càrceres

Bartomeu Càrceres[1] (aktiv um 1546 in der Comunitat Valenciana) war ein valencianischer Komponist und Textdichter der Renaissance, der auf die katalanisch-spanische Musikgattung der Ensalada spezialisiert war.[2][3] Er diente an den valencianischen Höfen der Herzöge von Kalabrien, Ferdinand von Aragon, und von Gandia, Carles de Borja.[4] Von Càrceres sind nur sehr wenige biografische Daten bekannt.[3][5]

Leben und Werk

Das einzige belastbare biografische Datum zu Càrceres ist eine 1546 protokollierte Zahlung von 72 Dukaten an Càrceres, die ihn als Lieferanten von Büchern an die Capella des Herzogs von Kalabrien, Ferdinand von Aragon, ausweist.[3] Dieser an Càrceres gezahlte Betrag war halb so hoch wie das Gehalt des Leiters der Hofkapelle, Juan de Cepa.[6] Die katalanische Gran Enciclopèdia de la Música mutmaßt auf Basis dieses Dokumentes, dass Càrceres der Notenkopist der Hofkapelle in Valencia sowie der Kopist des in der Biblioteca de Catalunya aufbewahrten Liederbuches Cançoner de Gandi gewesen sein könnte.[3] In diesem Liederbuch, das 1581 von Mateu Fletxa dem Jüngeren auch in Prag herausgegeben wurde, sind Werke von Càrceres enthalten.[3]

Das Liederbuch-Manuskript M1166-M1967 der Biblioteca de Catalunya enthält neben den Kompositionen von Càrceres auch Werke von de Cepa.[7] Dort erscheint beispielsweise das Lied Soleta y verge als Anpassung eines säkularen Liedes aus dem Cancionero de Upsala (sic!), dem Liederbuch des Herzogs von Kalabrien, in einer Version für drei Stimmen von Càrceres und in einer daraus entwickelten Version für fünf Stimmen mit Refrain von de Cepa.[7] Darüber hinaus hat Càrceres die vierstimmige, 300 Verse in katalanischer, portugiesischer, baskischer, gasconischer und spanischer Sprache umfassende Ensalada La Trulla geschaffen, die die Anbetung des Jesuskindes durch die Hirten in Bethlehem thematisiert.[4] Càrceres ist auch Textautor des katalanischsprachigen Gedichtes und Kehrreimes El Cant de la Sibil·la, eines Glaubensbekenntnisses, das in die musikalische Form von Motetten und Weihnachtsliedern gefasst ist.[4] Das Originaldokument wird in der Stiftskirche von Gandia aufbewahrt.[4]

Werke

Säkulare WerkeReligiöse Werke
  • Al jorn del judici
  • Soleta yo so / Soleta y verge
  • Falalalanlera
  • Toca Juan tu rabelejo
  • Remedio del primer padre
  • Nunca tal cosa se vio
  • Ensalada: La Trulla
  • Missa de desponsatione beatae Mariae
  • Elegit sibi Dominus
  • Vias tuas, Domine
  • Lamentation Lamech - O vos omnes

Tonträgeraufnahmen

  • Jordi Savall: Bartomeu Càrceres – Villancicos & Ensaladas.
  • Capella de Ministrers: Bartomeu Càrceres – Ensaladas. 2011

Literatur

  • Càrceres. In: Gran Enciclopèdia Catalana (= Enciclopèdia Catalana). 2. Auflage. Band 6. Enciclopèdia Catalana, Barcelona 1986, ISBN 84-85194-90-X, S. 268 (5. Nachdruck 1992. Dieser Artikel ist etwas ausführlicher gestaltet als der entsprechende Artikel in der Online-Version der Enciclopèdia Catalana.).

Weblinks

Wikisource: Bartomeu Càrceres – Quellen und Volltexte (spanisch)
Wikisource: Bartomeu Càrceres – Quellen und Volltexte (portugiesisch)

Einzelnachweise und Bemerkungen

  1. Der Artikel ist auf Basis des gleichnamigen Artikels der katalanischsprachigen Wikipedia entstanden. Er ist um Nachweise und kurze Informationen aus den entsprechenden Artikeln der Gran Enciclopèdia de la Música und der Gran Enciclopèdia Catalana ergänzt. Die Versionshistorie des katalanischen Wikipedia-Artikels ist in den deutschsprachigen Wikipedia-Artikel integriert.
  2. Bartomeu Cárceres i el repertori del manuscrit M1166-M1967 de la Biblioteca de Catalunya. In: Bartomeu Càrceres, Gómez Muntané, María del Carmen (ed.): Opera omnia. Biblioteca de Catalunya, Barcelona 1995, S. 44.
  3. a b c d e Bartomeu Càrceres. In: Gran Enciclopèdia de la Música.
  4. a b c d Càrceres. In: Enciclopèdia Catalana. 1986 (Printversion).
  5. Selbst der Vorname „Bartomeu“ von Càrceres wird von der Gran Enciclopèdia Catalana als unsicher bzw. als möglich qualifiziert.
  6. Roland de Candé (Hrsg.): Història de la música catalana, valenciana i balear: Diccionari. 2003. „La seva personalitat, encara quasi totalment desconeguda, s’associa al personatge amb aquest nom que apareix en un document de pagament de 1546 com a pautador de los libros de la capella del duc de Calàbria Ferdinand of Aragon“
  7. a b Aussage des gleichnamigen Artikels katalanischsprachigen und der englischsprachigen Wikipedia.